حرف اضافۀ/ǰɑ/ در گونه بابلیِ زبان مازندرانی

Authors

احسان چنگیزی

دانشگاه علامه طباطبائی سمیه السادات هاشمی کمانگر

دانشگاه شهید بهشتی

abstract

در گونه بابلیِ زبان مازندرانی، حرف اضافه /ǰɑ/ پسایند است و بر نقش های معناییِ خاستگاه، همراهی، ابزار و روش دلالت می کند و کارکرد معناییِ آن همانند «از» و «با» در زبان فارسی است. پرسش اصلی این پژوهش آن است که با توجه به تحولات تاریخی زبان های ایرانی، کدام نقش معنایی این حرف اضافه اصلی است و کدام حاصل تغییر معنایی. در این مقاله، صورتِ کهنِ /ǰɑ/ و کارکردهای معنایی آن در دوره های باستان و میانه زبان های ایرانی بررسی و مشخص شده است که /ǰɑ/ بازمانده hača یا hačā در زبان های اوستایی و فارسی باستان، و sacā در زبان سنسکریت است. کارکرد اصلی این حرف اضافه دلالت بر نقش معنایی همراهی بوده  است. در تحولات تاریخی زبان، این حرف اضافه با گسترش معنایی بر نقش­های معنایی ابزار، سبب و روش دلالت کرده است. بازمانده های این حرف اضافه در دوره هایِ میانه برای دلالت بر نقش های معناییِ همراهی، ابزار، روش و سبب به کار رفته اند. /ǰɑ/ در گونه بابلی زبان مازندرانی کارکرد اصلی این حرف اضافه را حفظ کرده است. داده های این پژوهش به روش کتابخانه ای و استفاده از شم زبانی گویشوران گردآوری شده و شیوه بررسی آنها توصیفی - تحلیلی است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

حرف اضافۀ/ǰɑ/ در گونة بابلیِ زبان مازندرانی

در گونة بابلیِ زبان مازندرانی، حرف اضافة /ǰɑ/ پسایند است و بر نقش‌های معناییِ خاستگاه، همراهی، ابزار و روش دلالت می‌کند و کارکرد معناییِ آن همانند «از» و «با» در زبان فارسی است. پرسش اصلی این پژوهش آن است که با توجه به تحولات تاریخی زبان‌های ایرانی، کدام نقش معنایی این حرف اضافه اصلی است و کدام حاصل تغییر معنایی. در این مقاله، صورتِ کهنِ /ǰɑ/ و کارکردهای معنایی آن در دوره‌های باستان و میانة زبان‌های...

full text

بررسی تحولات واجی گویش مازندرانی(گونه بابلی)

پایان نامه ی حاضر تحقیقی است کتابخانه ای و میدانی که به بررسی واج شناسی تاریخی گویش مازندرانی، لهجه ی بابُلی پرداخته است. واج شناسی یکی از شاخه های زبان شناسی است که به توصیف و عملکرد آواها در یک زبان مشخص می پردازد و جایگاه عناصر آوایی زنجیری و زبرزنجیری را در نظام آن زبان مشخص می کند. موضوع مهم در بررسی لهجه ها و گویش های ایرانی، حفظ و زنده نگه داشتن این گویش ها در طی دوران است چرا که اگر این ...

توصیف مشخصه های تصریفی فعل در گویش مازندرانی (گونه ی بابلی)

این پایان نامه به مسئله ی تصریف فعل و توصیف مشخصه های تصریفی آن در گویش مازندرانی(گونه ی بابلی) پرداخته و در این راستا مقاله ی فریبا قطره (1386) را با عنوان « مشخصه های تصریفی در زبان فارسی امروز » مبنای نظری کار خود قرار داده است. پس از طرح مسئله ی تحقیق در فصل اول و بیان پیشینه ای نسبتاً مفصل از پژوهش هایی که تا کنون در زمینه ی فعل و تصریف آن در گویش مازندرانی صورت گرفته و همچنین شرح داده های ...

15 صفحه اول

گروه حرف تعریف در زبان فارسی

این مقاله ضمن بررسی ساختمان گروه اسمی در زبان فارسی نشان داده است اکثر سازه‌های این گروه یا از هم مستقل‌اند یا وابسته‌های گروه موسوم به گروه حرف تعریف هستند. نگارنده تلاش کرده است در قالب تحلیلی یک‌دست، جایگاه ساختاری تمام سازه‌های مرتبط با موضوع این مقاله را براساس رویکرد کمینه‌گرا در نمودار درختی نشان دهد. از جمله مواردی که در این خصوص تحلیل شده گروه مالکیت، گروه حرف اضافه و گروه کمی‌نما در ز...

full text

مقایسة معانی حرف اضافة «به» در تاریخ بلعمی با حرف جر «باء» در زبان عربی

فارسی زبانان تا چند قرن اخیر توجّه زیادی به نگارش دستور زبان فارسی به‌ویژه در زمینة حروف اضافه و معادل بودن معنای آن با حروف جر زبان عربی نداشتند. به علّت نقش مهمّ این حروف در انتقال معانی مخصوصاً در متون ادبیات کهن فارسی و تفسیری ترجمه‌شده، پژوهشگران با دشواری‌های فراوانی مواجه‌شده‌اند. در زمینة تطبیق معانی حرف اضافة «به» با حرف جرّ «باء»، تحقیق چشمگیری انجام‌نشده‌است. این مقاله به بررسی تطبیقیِ حرف...

full text

روند دستوری‌شدگی حرف اضافة «از» در زبان فارسی

در زبان فارسی امروز، حرف اضافة «از» بر مفاهیم ابزار، روش، سبب، جنس، مالکیت، رابطة کل و جزء، خاستگاه، منشأ، مسیر، جدایی، مقایسه و موضوع دلالت دارد. «از» بازماندة حرف اضافة hača در زبان اوستایی و sacā در زبان سنسکریت است. hača / sacā از ریشة sac /hak به معنی «همراهی کردن» بوده و در زبان فارسی­ میانه و پارتی به­صورت az و až به‌کاررفته است. sacā در زبان سنسکریت بر مفهوم همراهی دلالت داشته و در تحول...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
زبان و زبان شناسی

جلد ۱۲، شماره ۲۴، صفحات ۱۳۹-۱۵۳

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023